Blog

   Niezależnie od tego, z jak wielkim natężeniem toczy się publiczna debata na temat roli nauczyciela we współczesnej szkole, w powszechnej świadomości niezmiennie tkwi przekonanie, że jego podstawowym zadaniem jest po prostu uczyć. Nauczanie młodych ludzi jawi się społeczeństwu czynnością nieledwie produkcyjną, zależną przede wszystkim od indywidualnych umiejętności nauczyciela i zastosowanych przezeń metod.

   W gruncie rzeczy trudno dziwić się temu poglądowi. Wypływa on z odwiecznej tradycji posyłania dziecka do szkoły „po naukę”. Ugruntowany jest testami, za pomocą których państwo stara się mierzyć skuteczność owej nauki. Dodatkowo zaś umacnia go rygor prawa, wprost nakładającego na nauczyciela obowiązek „zrealizowania podstawy programowej”, czyli przekazania określonego zestawu informacji i wykształcenia konkretnych kompetencji.

   Na początku wakacji miałem przyjemność wziąć udział w dorocznej konferencji pedagogicznej pod nazwą „Inspiracje”. Było to ciekawe wydarzenie, które zgromadziło w auli Biblioteki Narodowej w Warszawie z górą trzy setki pasjonatów, gotowych poświęcić sprawom edukacji pierwsze dni letniego wypoczynku. Tematem mojego wystąpienia były stereotypy rządzące polską szkołą, skutecznie utrudniające jej rozwój i unowocześnienie. Żywa reakcja publiczności i otrzymane w kuluarach podziękowania, za „wskazanie spraw, które wszyscy widzą, ale mało kto je sobie uświadamia”, utwierdziły mnie w przekonaniu, że dotykam problemu, o którym warto głośno mówić. Postanowiłem więc główne tezy swojego wystąpienia zaprezentować na blogu, z myślą o tych, którzy na konferencji nie byli, a chcieliby przyjrzeć się niewidzialnym więzom, krępującym umysły nauczycieli, rodziców i urzędników oświatowych. Zastrzegam jednak, że temat jest szerszy niż zostanie to przedstawione poniżej, to znaczy, że owych stereotypów jest znacznie więcej. O niektórych, tutaj pominiętych, pisałem już wcześniej, w drugim numerze kwartalnika „Wokół szkoły” („Szkoła w okowach stereotypów”), inne znajdą się dopiero w pełnej panoramie zagadnienia, którą mam nadzieję stworzyć w przyszłości.

   Przede wszystkim muszę uprzedzić, że to, co najważniejsze, będzie dalej. Najpierw zrelacjonuję swój udział w debacie #3TEZY O EDUKACJI, zorganizowanej 20 maja br. przez Fundację Szkoła Liderów, która ugruntowała moje przemyślenia w kwestii tytułowej kwadratury koła. W debacie wziął udział wiceminister Maciej Kopeć z MEN, w ostatniej chwili zastępując awizowaną wcześniej minister Annę Zalewską. Drugim uczestnikiem był Jerzy Lackowski, pedagog, publicysta, a w przeszłości wieloletni małopolski kurator oświaty. Mnie przypadła rola trzeciego dyskutanta, a jako dyrektor szkoły reprezentowałem praktykę pedagogiczną.

   Nie da się ukryć, że zaproszenie bardzo mnie ucieszyło. Raz, z racji znalezienia się w gronie, bądź co bądź, ekspertów mających publicznie dyskutować o przyszłości polskiej edukacji. Dwa, z powodu perspektywy spotkania oko w oko z samą panią minister, co rodziło nadzieję uchylenia przynajmniej rąbka tajemnicy, póki co otaczającej reformatorskie zamierzenia ekipy „dobrej zmiany w edukacji”. Niestety, szefowej MEN ostatecznie nie było, a co do „oka w oko” z wiceministrem, kilka słów napiszę nieco dalej.

   W ciągu krótkiego czasu z trzech niezależnych źródeł dotarła do mnie informacja, że przyszła struktura polskiego szkolnictwa, ta po „dobrej zmianie”, jest już podobno przesądzona i przyjmie formułę 4+4+4+4. Kolejne czwórki mają oznaczać lata spędzane w przedszkolu, szkole podstawowej (nazywanej już nawet elementarną), gimnazjum i liceum. Oczywiście moje źródła mogą się mylić, ale sam fakt, że na giełdzie informacji powyższa koncepcja żyje już własnym życiem, nadaje jej pewne znamiona prawdopodobieństwa. Tym bardziej, że z punktu widzenia władz jest po prostu genialna. Naprawdę! Nie jest łatwo jednocześnie mieć jabłko i zjeść jabłko, a to rozwiązanie zapewnia jedno i drugie.

   Znaczna część środowiska oświatowego stanęła w obronie gimnazjów? Proszę bardzo, niech gimnazja pozostaną! Nikt nie powie, że rządzący nie wsłuchują się w głos ludu.

   Władze pragną przywrócenia ośmioklasowej szkoły podstawowej? Nie ma sprawy! Wszak cztery lata nauczania elementarnego plus cztery lata nowego gimnazjum, to nic innego, jak tylko poczciwa, stara podstawówka.

   Genialne! O czym tu w ogóle debatować?!