Aktualności

   Zmarł profesor Łukasz Turski. Fizyk, uczony najwyższej klasy, ale dla mnie przede wszystkim tytan myśli działający na pograniczu akademickiej nauki i edukacji młodego pokolenia. Spiritus movens Centrum Nauki Kopernik i długoletni przewodniczący jego Rady Programowej.

   Profesora poznałem w 2004 roku, kiedy zrządzeniem losu trafiłem do zespołu doradczego nauczycieli, który brał udział w konsultacjach pierwszej koncepcji Centrum. Było to grono pasjonatów fizyki, jeden chemik oraz – w mojej osobie – biolog z lekkim zacięciem humanistycznym. Ów epizod pozostawił w mojej pamięci wspomnienie ogromnej pasji prof. Turskiego, a na ścianie list dziękczynny podpisany przez Roberta Firmhofera, współzałożyciela i dyrektora CMK, który ideę centrum nauki pod patronatem władz stolicy przyoblekł w ciało.

   Zetknęliśmy się z Profesorem po latach, za wczesnej Anny Zalewskiej, podczas konferencji organizowanej przez CMK, poświęconej m.in. podstawom programowym. Prowadziłem jeden z warsztatów, dość bezceremonialnie pokazując absurdy nowej wówczas podstawy programowej biologii. Prof. Turski, który wizytował po kolei wszystkie zajęcia, zajrzał, posłuchał chwilę, znikł na kilka minut, po czym wrócił, usiadł i… pozostał w mojej grupie do samego końca. Po zakończeniu podszedł i powiedział, że było bardzo ciekawie. Wspomnienie tej chwili noszę do dzisiaj, niczym medal zdobyty na polu chwały. Umówiliśmy się wtedy, że odwiedzi STO na Bemowie. Niestety, potem przyszła pandemia, zdrowie podupadło i tego zamierzenia nie udało się zrealizować. Tyle dobrego, że w ostatnich latach korespondowaliśmy od czasu do czasu na fejsbuku, gdzie Profesor czasem komentował moje posty.

   Nie mogę nie wspomnieć w tym miejscu gwoli anegdoty odpowiedzi, jakiej udzielił kiedyś na pytanie, czy tablet może być przydatny w nauczaniu fizyki. – Oczywiście! Wystarczy położyć go na skraju blatu stolika i zepchnąć, by zaobserwować skutki działania siły ciążenia! Ten żart zapadł mi w pamięci, choć Profesor miał też mnóstwo zupełnie poważnych i trafnych przemyśleń, jak popularyzować naukę w ogóle, a fizykę w szczególności.

   Nie mam specjalnego tytułu, by wspominać osobę, z którą miałem tak niewielki kontakt. Z drugiej strony jednak prof. Turski położył wyjątkowe zasługi na polu popularyzacji nauki, co w moich oczach nauczyciela, przyrodnika, jest zasługą bezcenną. Nie umniejszając roli wspomnianego dyr. Firmhofera oraz całej rzeszy ludzi, dzięki którym CNK działa tak wspaniale, uważam Centrum za osobiste prawdziwe opus magnum Zmarłego. Z tego powodu pozwoliłem sobie dodać literkę t do „exegi” w powszechnie znanej frazie Horacego, by w hołdzie Jego pamięci nadać mu znaczenie: „Wzniósł pomnik trwalszy od spiżu”.

   Być może warto rozważyć nadanie w przyszłości Centrum Nauki „Kopernik” imienia Profesora Łukasza Turskiego…

   Z okazji Święta Edukacji Narodowej chciałbym złożyć najserdeczniejsze wyrazy ubolewania pod adresem wszystkich ludzi dobrej woli lecz ograniczonej wyobraźni, którzy w szlachetnym zamiarze zwiększenia ochrony małoletnich doprowadzili do powszechnego pogorszenia jakości relacji międzyludzkich w sferze pracy z młodocianymi. Szczególnie ubolewam nad pomysłem wprowadzenia standardów ochrony małoletnich w placówkach edukacyjnych. Jest mało prawdopodobne, by te amatorskie utwory legislacyjne zapobiegły jakiemukolwiek przestępstwu, natomiast z pewnością uświadamiają dzieciom i młodzieży, że każda osoba dorosła jest potencjalnym przestępcą i może stanowić dla nich zagrożenie. Przyczyniają się w ten sposób do dalszego obniżenia poziomu zaufania społecznego, którego deficyt już wcześniej fatalnie wpływał na funkcjonowanie placówek oświatowych.

   Szczególne wyrazy kieruję pod adresem Ministerstwa Sprawiedliwości, które obiecywało wytyczne do tworzenia standardów ochrony małoletnich na połowę lutego 2024 roku, a opublikowało je w drugiej połowie czerwca, czyli zbyt późno, by w szkołach i przedszkolach dało się z nich zrobić sensowny użytek. Jednocześnie dziękuję za opublikowanie tuż przed Świętem Edukacji Narodowej pytań i odpowiedzi do wątpliwości interpretacyjnych dotyczących zapisów Ustawy Kamilka. Świadczą one najdobitniej o powszechnym niezrozumieniu tego aktu prawnego, bałaganie, jaki wywołał, oraz absurdalnej biurokracji, zmuszającej ludzi dobrej woli do wykazywania, że nie są przestępcami.

   Na tle powyższego chciałbym dodatkowo wyróżnić odpowiedź Ministerstwa Sprawiedliwości na pytanie: Czy obowiązki, które wynikają z ustawy, dotyczą prywatnych korepetytorów, jednoosobowych gabinetów psychologicznych, stomatologicznych itd.?

   Jak czytamy,

„Ustawa jednoznacznie tego nie reguluje. Jeśli chodzi o standardy ochrony dzieci, Ministerstwo Sprawiedliwości uważa, że w przypadku jednoosobowej działalność gospodarczej, w ramach której mamy w danym momencie kontakt tylko z jednym dzieckiem – wprowadzanie takich standardów mijałoby się z celem”.

   Jeśli rzeczona ustawa nie reguluje czegoś jednoznacznie, zdaje się to sugerować, że reguluje niejednoznacznie, co oznacza, że jest fuszerką legislacyjną wymagającą szybkiej nowelizacji. Jednak wyróżnienie przyznaję przede wszystkim w dowód uznania za oryginalność poglądu, że posiadanie jednoosobowej działalności gospodarczej automatycznie wyjmuje osobę pracującą z dziećmi ze sfery podejrzeń o stanowienie dla nich potencjalnego zagrożenia. Naprawdę trudno zrozumieć, że takim zagrożeniem jest wykwalifikowany nauczyciel w szkole, natomiast nie jest nim korepetytor, choć może on nie mieć żadnych kwalifikacji pedagogicznych, a kontaktować się z całymi grupami młodych ludzi.

   W imieniu wszystkich, którzy na co dzień zmagają się ze skutkami tej fatalnej legislacji, życzę Edukacji Narodowej w dniu jej Święta, aby odpowiedzialni pracownicy Ministerstwa Sprawiedliwości, Ministerstwa Edukacji Narodowej i innych zainteresowanych instytucji jak najszybciej poszli po rozum do głowy i znowelizowali Ustawę Kamilka, biorąc pod uwagę wywołane przez nią nieporozumienia oraz powszechnie wskazywane absurdy.

Jarosław Pytlak

   Mój zmarły w tym roku ojciec, Ryszard Pytlak, był za młodu siatkarzem warszawskiego klubu Spójnia. Nie zrobił jakiejś oszałamiającej kariery, ale dobrze wspominał zawodnicze doświadczenia. W swoich barwnych pamiętnikach opisał m.in. sytuację, jak siatkarskie umiejętności pozwoliły mu na łagodniejsze przejście zaszczytnej, choć bynajmniej nie pożądanej służby wojskowej, która obowiązywała absolwenta Politechniki w celu wysłużenia stopnia porucznika rezerwy.

   Zaciskając już teraz treningowo kciuki przed sobotnim finałem olimpijskim, udostępniam fragment ojcowskiego pamiętnika ku pokrzepieniu serc i wsparcia tezy, że „Polak potrafi”, którą czynnie propagują nasi herosi spod siatki.

* * *

   Na froncie sportowym też zaczęły zachodzić ważne wydarzenia, z nadejściem długo oczekiwanej spartakiady wojsk okręgu mazurskiego.

   Trzeba powiedzieć, że moje zobowiązanie do ulepszenia gry zespołu siatkówki naszego pułku wykonywałem skrupulatnie. Tym niemniej, rezultaty były raczej niewidoczne, ponieważ kandydaci na siatkarzy do gry w reprezentacji, mieli poziom zdecydowanie kiepski i żadne rady nie pozwoliły mi w krótkim czasie doprowadzić do jakiegoś jego ulepszenia. Nawet moja gra w ekipie niewiele pomagała, ponieważ kontakt z piłką, gdy była na naszej stronie, mogłem mieć tylko sporadycznie, a zdobycie punktu zależało w dużym stopniu już od innych graczy. Toteż nie oczekiwałem jakiegoś dobrego miejsca dla naszej drużyny w klasyfikacji końcowej. Ale niezrażony tym, robiłem, co mogłem by mobilizować graczy do dokonania nadzwyczajnego wysiłku w dniach rozgrywek.

   W Giżycku, nawet latem, rozrywek sportowych było bardzo mało, toteż w dniach spartakiady na lokalnym stadionie, gdzie odbywały się zmagania w licznych dyscyplinach, widzów było wyjątkowo dużo. Sam turniej siatkówki odbywał się w jednym jego końcu, ale nie cieszył się dużym zainteresowaniem, co nie było dziwne, sądząc po jakości meczów, które tam były rozgrywane. Zgodnie z przewidywaniami, zajęliśmy z trudem trzecie miejsce. Rozgoryczony tym wynikiem, wydałem moją opinię na temat gry kolegów, mówiąc, że sam jeden, bez nich, wygrałbym łatwo z każdą drużyną, a nawet z tą, która zajęła pierwsze miejsce! W ożywionej dyskusji, która się wywiązała, potwierdziłem moje wyzwanie w formie zakładu, że gotów jestem w przypadku mojej przegranej położyć „pod słupek” 1200 złociszów dla zwycięzców. Z rozpędu już, ale ciągle pod kontrolą, dorzuciłem jeszcze, że dam dodatkowo drużynie przeciwnej „fory”: 10 punktów w pierwszym secie, 11 - w drugim i 12 - w trzecim, i… że na pewno wygram!

   Suma proponowana była bardzo duża i spowodowała zainteresowanie wśród graczy przysłuchujących się tej wymianie zdań, bo wyczuli nagle, że dzięki danym forom, pojawiła się okazja do łatwego wzięcia pieniędzy. Widząc, że dzięki zakładowi będę miał wreszcie okazję pokazać, co umiem, dodałem buńczucznie, że w przypadku ich przegranej, nie będą mieli nic do płacenia, po prostu ucieknie im tylko wygrana. Moje wyzwanie, przyjęte początkowo jako zły dowcip zarozumialca, wzbudziło wkrótce chęć walki, gdy podparłem je widokiem banknotów gotowych do wręczenia sędziemu spotkania, aby wypłacił zwycięzcom. Tu już żadnej „lipy” nie było i wkrótce miałem naprzeciwko siebie sześciu najlepszych graczy wybranych z drużyn uczestniczących ekip.

   Bez fałszywej skromności, byłem przekonany, że zakład wygram i moja taktyka gry była prosta. Mając prawo do trzech odbić mogłem z łatwością odebrać, wystawić i ściąć piłkę w kierunku najsłabszych graczy przeciwnika. Wiedziałem również z doświadczenia, że sześciu niezgranych ze sobą graczy o nierównym i raczej słabym poziomie, wprowadza takie zamieszanie na boisku, że piłki przechodzące na moją stronę będą łatwe do odebrania. Dodatkowo, obawa niewygrania wysokiej sumy będzie elementem psychologicznym, który, byłem tego pewien, zadziała paraliżująco na przeciwników przy pierwszych niepowodzeniach. W sumie to, co mój przeciwnik brał za zarozumialstwo, dla mnie było logicznie uzasadnioną decyzją!

   Pierwszego seta wygrałem bez problemów. Rzeczywiście, moje piłki wprowadzały duże zamieszanie pomiędzy graczami przeciwnika, którzy nie byli w stanie zdobyć nawet jednego punktu. Wynik mówił sam za siebie: 15 do 11! Widzowie z całego stadionu, widząc, że jeden gracz, teoretycznie bez szans, wygrywa przeciwko szóstce miotając się po boisku jak opętany i demonstrując przy tym ładną grę, rozpoczęli migrację w koniec stadionu, by znaleźć się bliżej rozgrywanego meczu. Drugi set, również wygrany przeze mnie, nie dodał otuchy przeciwnikowi, a odwrotnie, wprowadził dodatkowe nieporozumienia wśród grających. Trzeci set rozgrywaliśmy już przy gorącym dopingu praktycznie wszystkich widzów, którzy zaintrygowani woleli oglądać naszą walkę, niż inne dyscypliny rozgrywane równolegle na stadionie. Ostatniego seta wygrałem 17 do 15, kończąc mecz przy dużym aplauzie publiczności. Aby jednak choć trochę osłodzić gorycz ośmieszającej porażki, oddałem 600 złotych z przeznaczonej sumy szóstce skłóconych między sobą graczy, wyjaśniając jednak butnie, że byłem od początku pewien mojego zwycięstwa. Pośrednio ta wygrana przyniosła mi pewną popularność wśród mieszkańców Giżycka i później często nieznajome osoby pozdrawiały mnie, gdy szedłem po ulicy, czy byłem w jakimś sklepie. Przyznam, że te wyrazy sympatii nie były dla mnie nieprzyjemne!

   Również w pułku mój sportowy wyczyn nie przeszedł niezauważony. Nie mówiąc już o moim politruku, z którym „oblaliśmy”, jak nakazywała tradycja, zaszłe wydarzenia, otrzymywałem nieoczekiwane dowody sympatii również od „nieznanego żołnierza”. I tak pewnego ranka stwierdziłem, że w Syrence, która wypoczywała nocą niedaleko wartowni, zniknęły  reflektory i kierunkowskazy. Strata pieniężna z pewnością znaczna, ale jeszcze przykrzejsze było to, że zakup tych części był możliwy jedynie na zamówienie w centrali handlu motoryzacyjnego, z kilkunastodniowym oczekiwaniem na dostawę. Szef mojej ekipy, powiadomiony o unieruchamiającym pojazd wydarzeniu, jeszcze tego samego dnia przyniósł skradzione części, wyjaśniając, że sprawcy nie wiedzieli, że „oślepili” własność pana porucznika od siatkówki. Stosowne zadośćuczynienie wynagrodziło jemu i innym ten zryw szlachetnej uczciwości. Od tej pory nie musiałem się już martwić ani o benzynę, ani o czystość karoserii, gdyż każdego poranka znajdowałem moją Syrenkę elegancko wymytą i dobrze napojoną. Tym niemniej pewna forma zadośćuczynienia dla niewidzialnych rąk była ustalona, mimo że moje wyjazdy w teren błyszczącym samochodem były zawsze w interesie pułku.

   Zaryzykuję oskarżenie o naruszenie praw autorskich. Trudno! Podam jednak źródło („Angora”, nr 10 z 10 marca 2024 r.), autora (Michał Ogórek) i tytuł publikacji („Rządy prawników i psychologów”), z której zaczerpnę podane niżej fragmenty. Będą one dobrane tendencyjnie, a przy tym tak, żeby nie można było domyśleć się reszty. W ramach rekompensaty zachęcam też, żeby odżałować 8,- złotych i kupić cały numer, dostępny jeszcze w kioskach. W bonusie będzie także dużo innych artykułów.

   Oto pan Michał Ogórek w swoim cotygodniowym felietonie napisał, między innymi:

To chyba Ryszard Bugaj w radiu TOK FM pierwszy zwrócił uwagę na to, jak rządy prawników moszczą się u nas. (…)

W naszym kraju do toczonego przez prawników boju zostaliśmy już wciągnięci wszyscy, bo jako wyborcy wszyscy mamy po czyjejś stronie stanąć. Oni sami wzajemnie zarzucają sobie uzurpację i chcą się nawzajem usuwać, jeden drugiego próbując zabić jakimś prepisem, a najczęściej tylko jego sporną interpratacją. Pomimo że jedynymi, który mogą to rozstrzygać, są prawnicy, a oni robią to każdy po swojemu, żądają dla siebie poparcia prostych kibiców, którzy wiele z tego nie rozumiejąc, mają jednych lub drugich popierać.

(…) Bo każdy z prawników uważa się za całe wcielenie prawa. Za praworządność uznają prawnikorządność.

   Moje wyzwanie dla autora „Prawa Marcina”, które mocno wzburzyło internetową bańkę edukacyjną, nie wynika z tego, że tezy prawne Marcina Kruszewskiego są fałszywe. Niektóre są mniej lub bardziej dyskusyjne, nic więcej. Problem, który powstał przy tej okazji polega na skutkach ubocznych, zarówno samych tez, jak sposobu ich komunikowania. Przekaz prawny powinien być dostosowany do odbiorcy. Nie tylko dla zdobycia większej liczby followersów, ale w przypadku dzieci imłodzieży także do uświadamiania, że życie nie jest proste jak konstrukcja cepa, a prawa jednego człowieka kończą się tam, gdzie zaczynają się prawa drugiego. Tego także trzeba uczyć w szkołach, filmikach i książkach.

   Jak napisał do mnie w ramach wyrazów wsparcia jeden z Czytelników: „Wykorzystywanie niewykształconej świadomości jurydycznej młodzieży jest fatalnym zjawiskiem”. Ano jest.