Blog

   Zwyczajny skądinąd piątek stał się dla mnie okazją do refleksji nad przebiegiem rozruchu edukacji zdrowotnej. Oto bowiem dzień wcześniej minął termin wypisywania uczniów z zajęć nowego przedmiotu.

   Nie stało się nic, czego nie można było wcześniej przewidzieć. Na niektórych decyzjach odcisnęły piętno poglądy rodziców, ale znacznie częściej decydujący okazywał się wiek uczniów, przekładający się na ich obciążenie zajęciami szkolnymi, oraz umiejscowienie zajęć w planie. Im starsi uczniowie i później odbywające się lekcje, tym odsetek rezygnacji był wyższy. Być może jakiś wpływ miał też dobór osób prowadzących, ale chwilowo trudno to ocenić.

   „Dzień po” zastał mnie z całkiem pokaźną grupą uczniów deklarujących, że na EZ chodzić nie będą, ale bez żadnego pisma ich rodziców w tej sprawie. Kilka telefonów do znajomych dyrektorów upewniło mnie, że nie jestem jedyny z takim problemem. Legalista powiedziałby, że sprawa to ewidentna – nieszczęśnicy, którzy zaniedbali dopełnienia urzędowego obowiązku, powinni odsiedzieć resztę roku szkolnego na niechcianych, choć tak bardzo cennych zajęciach. Jednak zarówno ja, jak wszyscy indagowani przeze mnie, skłaniamy się raczej do poczekania na rezygnacje, które – obowiązkowo datowane na 25 września – zapewne utknęły ;-) gdzieś w drodze i lada moment dotrą. Ta nasza tolerancja dla rodzicielskich deliktów biurokratycznych wynika zarówno z niechęci do zaogniania relacji na linii dom-szkoła, jak i pragmatycznego pragnienia, by za zajęciach dominowali uczniowie chętni do nauki, a nie przymuszeni.

   Rozważając scenariusz dalszego postępowania, dyskutowałem przy okazji ze znajomymi o ewentualności, że uczennica lub uczeń rezygnacji nie przyniesie, a na zajęcia zorganizowane najczęściej na skrajnej lekcji po prostu chodzić nie będzie. Niemożliwe? Szczególnie w gronie starszych uczniów jak najbardziej możliwe. Zastanawialiśmy się, czysto hipotetycznie, co wtedy?

   Nowy przedmiot nie podlega ocenie, zresztą nawet gdyby, to za nieobecność nie wolno postawić negatywnej oceny. Co najwyżej można nie klasyfikować, ale skoro nie ma ocen, to i ta opcja odpada. Przedmiot nieobowiązkowy nie może też również brany pod uwagę przy decyzji o promocji do następnej klasy. Pozostaje jedynie wpisywanie nieobecności nieusprawiedliwionych, które rodzic oczywiście może usprawiedliwić. Nawet na wszystkich zajęciach w roku szkolnym…

   Osobiście wierzę, że dojdę do ładu ze wszystkimi uczniami i zbiorę potrzebne oświadczenia rodziców, odpowiednio datowane, bez niepotrzebnych konfliktów. Podobną wiarę deklarują moi znajomi. Ale powyższy eksperyment myślowy pokazuje, jak zabagnione jest prawo w oświacie, i jak bardzo trudno jest stosować je w praktyce. Idea MEN była prosta – utrudnijmy rezygnację, wymuszając jej czynny charakter (trzeba złożyć pismo) i obwarowując to urzędowym terminem. Dokładnie odwrotnie, jak w przypadku religii, na którą trzeba się zapisać, a zrezygnować można w dowolnym momencie. Dwa różne schematy, dobrane pod polityczne priorytety. I zero świadomości, że szkoła tak naprawdę nie ma narzędzi wyegzekwowania tego restrykcyjnego.

   Dominująca w ostatnich latach w społeczeństwie narracja, ukazująca szkołę jako miejsce opresji, a nauczycieli jako ludzi złej woli i ograniczonych kompetencji, świetnie sprzedaje się opinii publicznej, natomiast pociąga za sobą pewne konsekwencje. Edukacja zdrowotna w szkole ma być panaceum na bolączki współczesności? W tej samej szkole, która jest przestarzała, uczy rzeczy niepotrzebnych, nagminnie łamie prawo?! Która fatalnie uczy matematyki, nie zasługuje na zaufanie w kwestii prac domowych, nudzi, stanowi dolegliwy obowiązek? I nagle rodzice i uczniowie mają uwierzyć, że na lekcjach EZ znajdą samo dobro?! Nieliczni uwierzą, pozostali założą filtr swoich poglądów lub, po prostu, wygody. A jeśli już wspomniałem o łamaniu w szkołach prawa, to proszę rozważyć, czy wymóg złożenia rezygnacji z EZ – przedmiotu nieobowiązkowego – w określonym terminie, nie jest klinicznym przykładem prawa powielaczowego, skrojonego pod polityczną potrzebę? Stanowi on przy tym dodatkowy biurokratyczny balast, z którym musimy borykać się w szkole, tracąc cenny czas na rozwiązywanie sztucznie wygenerowanych problemów.

   Co i raz funduje się szkołom „wrzutki”, takie jak prace domowe czy nowe przedmioty, wprowadzane w biegu, bez pełnej świadomości konsekwencji. Epatuje się opinię publiczną pięknymi intencjami, w głębokim acz niesłusznym przekonaniu, że owe intencje w cudowny sposób skompensują brak strategii działania i poszanowania ludzi, którzy mają te „świetne” pomysły wprowadzać w życie.

   Słyszę czasem, że brakuje mi pozytywnego podejścia do inicjatyw władz oświatowych. Odpowiadam na to, że moje pozytywne podejście przejawia się (i wypala) we wdrażaniu pomysłów, które uważam za całkowite nieporozumienie, i zapewnianiu (jednak) możliwie dobrego funkcjonowania placówki, którą kieruję. Skąd mam jednak czerpać pozytywne nastawienie i wiarę w przyszłość, kiedy jestem świadkiem, jak w kolejnej politycznej przepychance politycy, także rządzącej koalicji, już szykują następną zmianę, tym razem dwie godziny religii do obowiązkowego wyboru z alternatywą podobnego wymiaru etyki? Gdzieś tam kolejni aktywiści – uzdrawiacze młodego pokolenia przebierają nóżkami, aby wkroczyć do MEN i wdrożyć swoje świetne pomysły, a ja czuję się niczym chomik w kołowrotku.

   W smutnej konkluzji z powyższego pozwolę sobie stwierdzić, że politycy dowolnej opcji, zajmujący się edukacją, którzy cały czas opowiadają o dobru dzieci, nie rozpoznaliby go nawet wtedy, gdyby spadło im na głowy.